Please check out the new WECF website on wecf.org/nl

Stay here to browse our website archive (2004-2019).

WECF International

WECF Deutschland

WECF France

Facebook

Twitter

YouTube


"Zorgen over gevolgen voor kinderen van bestrijdingsmiddelen in Drents grondwater" - WECF doet verslag

In Drentse wateren zitten veel te veel resten bestrijdingsmiddelen. Dat moet minder. Maar hoe?

19.02.2018 |




Die vraag stond vrijdagmiddag 16 februari centraal tijdens een symposium in het provinciehuis Drenthe, georganiseerd door Natuur en Milieufederatie Drenthe en WECF.

De gevolgen van bestrijdingsmiddelen op het milieu houdt de gemoederen bezig. WECF’s rapport over bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater in Drenthe leidde vorig jaar al tot vragen in de provinciale staten. 

Ruim 175 deelnemers waren aanwezig in het Provinciehuis. Bewoners uit Drenthe en daarbuiten, vertegenwoordigers van waterschappen, waterbedrijven, landbouw- en natuurorganisaties en wetenschappers gingen met elkaar in gesprek over het terugdringen van het bestrijdingsmiddelengebruik en de verbetering van de waterkwaliteit. Dit leverde allerlei aanbevelingen op voor de in de zaal aanwezige bestuurders en ambtenaren van de provincie, gemeenten, waterschappen en waterleidingbedrijven.  Het symposium was opgebouwd uit een informatief deel met een aantal sprekers, een debat over de problematiek en een gesprek over oplossingen. 

Uit de presentaties bleek dat er in het Drentse grond- en oppervlaktewater regelmatig te hoge concentraties bestrijdingsmiddelen voorkomen. Bronnen zijn de intensieve land- en tuinbouw maar ook het stedelijk gebied. Bestrijdingsmiddelen vormen een risico voor mens en natuur, terwijl Nederland zich juist verplicht heeft om uiterlijk in 2027 de waterkwaliteit op orde te hebben.

WECF's Internationaal Directeur Sascha Gabizon was dagvoorzitter van het symposium

Cocktail aan bestrijdingsmiddelen

Uit vorig jaar gepubliceerd onderzoek van WECF bleek al dat de situatie in Drenthe zorgwekkend is.   WECF’s Margriet Samwel-Mantingh die het onderzoek uitvoerde: “In de  Drentse wateren komen minstens 80 verschillende bestrijdingsmiddelen voor, waarvan de helft geclassificeerd is als zeer giftig voor mens en of milieu. Doordat de beleidsmakers alleen naar het al of niet overschrijden van normen kijken per middel, wordt de ware toedracht van deze cocktails aan bestrijdingsmiddelen verdoezeld.”

Voor WECF ligt het belang van dit symposium in de bewustwording van beleidsmakers en agrarische sector van dit probleem. Margriet: “De tot nu toe genomen maatregelen zijn nog niet effectief gebleken. En een drastische vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen en vooral van middelen die als zeer giftig voor mens en of milieu zijn, is onontkoombaar.”

Verduurzaming van de landbouw en specifiek de omschakeling naar biologische landbouw is voor WECF essentieel. Het vrouwen- en milieunetwerk wil tot concrete samenwerking komen tussen stakeholders, boeren, onderwijs, maatschappelijk organisaties, om de twee belangrijkste bronnen van vervuiling aan te pakken: boeren en huishoudens.

Magriet Samwel-Mantingh, WECF's expert water- en voedselveiligheid

Debat

Tijdens het debat was er overeenstemming over het feit dat het belangrijk is om het bestrijdingsmiddelengebruik terug te dringen en de waterkwaliteit in Drenthe te verbeteren. Maar het huidige landelijk en provinciaal beleid leiden nog tot onvoldoende resultaat.  Ook bleek sprake van grote belangentegenstellingen tussen de verschillende partijen en verschilt men van mening over de aard en de omvang van de problematiek.

Het gesprek over oplossingen werd gevoerd aan de hand van de vraag wat boeren, burgers, waterschappen, waterleidingbedrijven en de provincie nodig hebben om het bestrijdingsmiddelengebruik te kunnen terugdringen en/of de waterkwaliteit te kunnen verbeteren. Dit heeft een diversiteit aan suggesties opgeleverd voor onder meer aanscherping van beleid en intensivering van de aanpak.

Oplossingen?

Sinds jaren worden door de provincie Drenthe, Waterschappen en andere belanghebbenden programma´s en maatregelen ontwikkeld om de emissie van bestrijdingsmiddelen uit de agrarische sector te verminderen. Tot nu toe waren de genomen maatregelen voor Drenthe – een provincie met zeer kwetsbare gronden - onvoldoende. Drenthe is zelfs hekkensluiter als het gaat om duurzame landbouw: in de provincie werd in 2015 slechts 1% van het landbouwareaal biologisch bewerkt.

De Natuur en Milieufederatie Drenthe pleit ervoor dat de provincie Drenthe, net als de provincie Groningen, stimuleringsbeleid ontwikkelt voor biologische landbouw. Daarmee kan de provincie boeren helpen de overstap naar biologische landbouw te maken.

Om kwetsbare groepen en gebieden beter te beschermen zou de provincie de Provinciale Omgevingsverordening (POV) kunnen aanscherpen. In aansluiting op de huidige revisie van de Omgevingsvisie Drenthe zal sowieso ook de POV worden aangepast. Dit biedt kansen om dan bijvoorbeeld rond scholen, drinkwaterwingebieden en/of kwetsbare natuurgebieden een (bredere) spuitvrije zone op te nemen.

Deelnemers van het Paneldebat. Van links naar rechts: Riksta Zwart, directeur Waterbedrijf Groningen, Rodina Fournell, actiegroep Bollenboos en André Hoogedijk (ontbrekend op foto Dirk Jan Beuling)

Consultant Toxicoloog Henk Tennekes: Een groot aantal insecticiden verontreinigen het oppervlaktewater van Drenthe. Het gevolg van deze ontoelaatbare milieuverontreiniging is massale insectensterfte, ook in Drentse natuurgebieden zoals het Dwingelderveld. Als de overheid niet doortastend ingrijpt zal de ooit zo rijke flora en fauna van Drenthe verdwijnen.

Hoogleraar Toxicologie aan de universiteit Utrecht, Martin van den Berg: “Gedurende de laatste decennia is de veiligheid van bestrijdingsmiddelen voor wat betreft directe risico’s voor de volksgezondheid sterk  verbeterd. Daar tegenover staat dat door de specifieke werking van veel bestrijdingsmiddelen de effecten op bijv. insecten veel groter kan zijn. Door het streven naar steeds hogere economische opbrengst in de land- en tuinbouw is het gebruik van bestrijdingsmiddelen steeds vaker doorgeschoten. Met name vanuit milieu-oogpunt is het raadzaam om kritischer om te gaan met de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen die wij gebruiken. Hierbij heeft met name het combinatie effecten een grote mate van onzekerheid. Wanneer wij echter het gebruik van bestrijdingsmiddelen op mondiaal niveau bekijken zijn de voordelen voor de volksgezondheid nog steeds veel groter dan de nadelen.”

Jelmer Buijs, landbouwkundig adviseur: “Net als radioactieve straling is de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen in het milieu onzichtbaar voor het blote oog. Resten zijn aanwezig in de regen, in de bodem en in ons voedsel. Zeer kleine hoeveelheden mogen zelfs in ons drinkwater zitten. De gevolgen van de toepassing van deze middelen zijn echter niet onzichtbaar; flora en fauna verdwijnen uit het landschap, uit akkerbodems verdwijnt het leven dat zo nodig is voor gezonde gewassen en veel mensen krijgen last van chronische aandoeningen zonder duidelijke oorzaak.  Het is de hoogste tijd om deze onwelkome feiten onder ogen te zien en om de gewasbescherming op een totaal andere leest te schoeien, zonder synthetische chemische middelen.  Het huidige beleid verbiedt de middelen na gemiddeld 20 jaar, en dan wordt de volgende generatie van middelen op de markt gebracht met minstens zo verschrikkelijke bijwerkingen of nog erger (bv neonicotinoiden)..... Er zijn meer dan voldoende alternatieven voorhanden om tot een ecologisch en economisch verantwoorde gewasbescherming te komen. Het is niet anders dan met kolencentrales: er mee ophouden en het versneld invoeren van alternatieven is de enige optie.”

Hoog tijd voor duurzame landbouw in Drenthe

Margriet Samwel-Mantingh, WECF expert op het gebied van water- en voedselveiligheid stelt daarom: “Het is daarom de hoogste tijd dat ook Drenthe een duurzame land- en tuinbouw in de praktijk brengt, die bijdraagt aan een de nationale en internationale doelstellingen voor een gezonde leefomgeving, duurzame consumptie en productie en goed functionerende ecosystemen.”

Presentaties Symposium

Margriet Samwel-Mantingh: Drenthe, veel bestrijdingsmiddelen in beken en kanalen

Henk Tennekes: Normoverschrijdingen van insecten in het oppervlaktewater van Drenthe en de catastrofale gevolgen voor de insectenwereld

Martin v.d. Berg: Maken wij ons terecht zorgen over het gebruik van bestrijdingsmiddelen?

Annemarie Breukers: Ambitie Plantgezondheid 2030: Gezonde teelt, gezonde toekomst

Wim van Oosterom & Erna Alting: Aanpak binnen Drenthe

Jelmer Buijs: Naar een verantwoorde gewasbescherming voor Drentse gewassen

Media aandacht

Onder andere van: Asser CourantDagblad van het NoordenRtv Drenthe en een video van RTV Drenthe: 

Verder lezen

Rapport van WECF over bestrijdingsmiddelen in het grond en oppervlaktewater van Drenthe

Infoblad Normen voor bestrijdingsmiddelen in water en agrarische producten

Samenvatting rapport bestrijdingsmiddelen 

       

Het symposium is mede mogelijk gemaakt door een financiele bijdrage van de Europese Commissie in het kader van het Make Europe Sustainable For All project.

  


Meer Nieuws

Sustainable Development Goals

Nieuw SDG10 rapport over groeiende ongelijkheid
“Hoewel Nederland bovengemiddeld scoort zijn er zorgen over groeiende en bestaande ongelijkheden, bijvoorbeeld in het onderwijs en op het gebied van vrouwenemancipatie”.
19.06.2019

Winnaars subsidieregeling "MAAK EUROPA DUURZAAM VOOR IEDEREEN"
De winnaars zijn bekend. WECF Nederland mocht 3 projectsubsidies verlenen aan lokale groepen die werken aan de uitvoering van en bewustwording over de SDG's, de duurzame ontwikkelingsdoelen
04.06.2019

Overheidscampagne Waarzitwatin schiet tekort in bescherming consument
Deze week werd de nieuwe overheidswebsite Waarzitwatin gepresenteerd. WECF verwelkomt transparantie over chemicaliën, maar ziet de nieuwe overheidswebsite vooral als een poging om consumenten gerust te stellen, terwijl er wel degelijk reden tot zorg is.
22.05.2019

"De kracht van de coöperatie - Utrechtse successen en het belang van verbinding voor lokale energie
WECF benadrukt in haar nieuwe publicatie het belang van lokale initiatieven in de omslag naar duurzame energie: Uit de Utrechtse ervaringen kunnen lessen getrokken worden die relevant kunnen zijn voor andere steden en dorpen, maar ook voor lokale coöperaties in andere landen, zoals Georgië.
20.05.2019

WECF brengt Ecofeministische Kieswijzer #ecofeministscorecard
Deze week, aanstaande donderdag 23 mei, vinden de Europese Verkiezingen plaats. Om je te helpen bij het bepalen van je keuze hebben we een ecofeministische kieswijzer voor je gemaakt, waarbij we naar een aantal specifieke onderwerpen hebben gekeken die wij als feministisch milieunetwerk belangrijk vinden.
18.05.2019